Như các bạn chơi hồ cá thủy sinh đã biết, thì việc chọn lựa lắp đặt một hệ thống lọc cực kỳ quan trọng. Việc hồ cá của bạn có đảm bảo sạch đẹp và các sinh vật, thủy sinh có sống được tốt hay không đều phụ thuộc phần lớn vào hệ thống lọc. Vì vậy hãy chọn một bộ lọc hồ cá phù hợp. Sau đây là những chia sẽ từ hồ cá thủy sinh Lâm Kim Chi.

1. Lọc trong hồ còn gọi là lọc tràn, tên tiếng anh là(Internal Fillter).

Lọc tràn trong hồ cá
Cơ chế hoạt động của máy lọc
Loại lọc này được gắn cố định bên trong hồ, người ta thường ngăn 1 ngăn bên hông hoặc sau lưng hồ làm ngăn lọc. Nước sẽ tràn vào lược của hợp lọc (nơi chứa các phụ kiện lọc), sau đó sẽ chảy qua phần ngăn có máy bơm và máy bơm sẽ bơm nước chảy ngược lại vào hồ. Do lọc thiết kế nằm gọn bên trong hồ cá, vì thế rất phù hợp cho hồ thủy sinh có kiềng và thủy che lại. Ngoài ra lọc tràn trong hồ còn có ưu điểm là lọc mặt rất tốt. Ngày nay kỹ thuật người làm hồ kiếng ngày càng cao, vì vậy phần lỗ thông lọc bụi đáy cũng được thêm vào.

2. Lọc đáy, tên tiếng anh là (Under Gravel Filter – UGF)

Lọc này tốt cho hồ nuôi cá, giá thành thấp, dể sử dụng. Nhưng không thích hơp cho việc trồng cây thủy sinh. Vì nguyên lý hoạt động là Air Lift, hút nước qua lớp nền(chất lọc). Như vậy sẽ làm cho phân nền phát tán, bay ra ngoài.

3. Lọc dưới hồ (tự chế)

Là loại lọc tự chế được đặt ở dưới hồ. Với ưu điểm có thể tự làm theo kích thước và thiết kế theo mình muốn và có thể chứa nhiều phụ kiện lọc. Nguyên lý hoạt động của lọc dưới hồ khác với lọc ngoài ở chỗ nước sẻ tiếp xúc được với không khí. 1 câu hỏi đặt ra, nếu lọc không kín nước trong hồ lọc không tràn (chảy) ra ngòai ngập nhà!
Để khắc phục và không cho nước tràn (chảy) ra ngoài, chúng ta phải dùng phương pháp overflow control để điều khiển lưu lượng nước ra-vào cho cân bằng. Có nghĩa là sẻ canh định mức của nước ngoài hồ phù hợp với lượng nước trong hồ tràn ra đến mức cho phép. Do ưu điểm thiết kế lớn và nhìu phụ kiện lọc nên rất phù hợp cho người nuôi cá rồng. Còn nếu dùng cho hồ thủy sinh thì ít nhất người dùng cũng phải biết điều khiển dòng chảy của nước, Oxygen và Co2 và am hiểu về hệ sinh thái trong hồ thủy sinh.
- Ưu điểm: Ngăn lọc lớn, phụ kiện lọc nhiều
- Khuyết điểm: Nếu không canh nước chuẩn sẽ dễ tràn nước ra sàn nhà khi máy bơm bị ngắt.

4. Lọc mút (Sponge Filter )

Là hệ thống lọc dùng vật liệu lọc bằng mút, thuộc lọai lọc trong hồ (vì phần lọc chính được đặt trong hồ). Lọc mút này dùng để lọc những hạt bụi bay lơ lững trong nước, chất thải của cá-tép. Mút cũng là nơi cư trú của vi khuẩn có lợi nhưng khi chúng ta làm vệ sinh thì vi khuẩn sẽ mất đi đáng kể vì tính chất bề mặt của mút rất trơn. Nếu chúng ta dùng lọc này thì phải siêng năng thay nước hồ thường xuyên. Vì diện tích bề mặt của mút không đủ đáp ứng để tạo ra vi khuẩn cho việc lọc sinh học như các lọai lọc có vật liệu lọc sinh học như ceramic ring hay nham thạch công nghiệp vv...(có khả năng kéo dài thời gian thay nước).
Lọc mút chia làm 2 loại:
Hoạt động dựa trên nguyên lý nâng lên của khí (Air-Lift). Lọai này chúng ta thường thấy ở các tiệm bán cá. Từ máy sục khí, khí sẽ bị đẩy lên mặt nước và kéo theo nước chảy qua mút. Lọai lọc này thích hợp cho hồ không cần dòng chảy (lưu chuyển) mạnh ví dụ hồ dùng để ép cá. Vì vậy lọai lọc này có thêm 1 tên gọi nữa là Breeder Filter. Lọc mút phải sử dụng với máy sục khí và thích hợp cho việc nuôi cá.
Lọc Mút
Lọc mút Sponge filter
máy bơm hồ cá
Máy bơm hồ cá có mút lọc
- Ưu điểm: Cả 2 loại lọc mút này đều nhỏ gọn và giá thành rẻ. Dành cho hồ nuôi cá chủ yếu.
- Khuyết điểm: Phải gắn bên trong hồ cá, vì vậy nếu xài lọc này thì sẻ làm phá vỡ cảnh vật thủy sinh. Thường người thích trang trí hồ cá thủy sinh sẽ không chơi lọc này .

5. Lọc Treo – Lọc thác (Hang-on-filter)

Lọc thác treo này thích hợp cho những hồ cá không kiềng, có thể treo lên thành hồ thủy sinh rất nhỏ gọn và tiện lợi. Tuy nhiên, kích thước của chúng cũng khá nhỏ, vì vậy lọc thác treo chỉ phù hợp cho những hồ thủy sinh có kích thước khoảng 60 cm trở xuống.
- Ưu điểm: lọc thác treo nhỏ gọn tiện dụng, mẫu mã đẹp
- Khuyết điểm: nhỏ , phụ kiện lọc không nhiều, dòng chảy hạn chế chỉ chảy xung quanh 1 chỗ

6. Lọc ngoài hay lọc thùng (Canister Filter, External Filter)

Lọc thùng hay lọc ngoài được nhiều người chơi cá cảnh thủy sinh ưa chuộng.

Đây có lẻ là loại lọc được ưa chuộng với những chơi thủy sinh lâu năm. Hoạt động theo kiểu lọc kín, nước trong lọc không tiếp xúc với không khí bên ngoài. Ưu điểm của lọc này là đặt bên ngoài hồ , không chiếm diện tích hồ và có thêm các ngăn chứa những phụ kiện lọc. Phương thức hoạt động của lọc là có 2 đường nước. Nước từ hồ chảy vào ở vị trí đáy lọc và tràn lên qua các lớp vật liệu lọc, sau đó được bơm trở lại hồ.

- Ưu điểm: Gần như là hệ thống lọc chuẩn nhất. Tạo dòng chảy tốt trong hồ thủy sinh, ngoài ra còn có thể hút được bụi đáy.
- Khuyết điểm: Giá thành đầu tư hơi cao, có nhiều loại lọc giá rất cao.

Tuy nhiên ngoài thị trường có loại lọc Havoten , đây là lọc chế thùng , giá thành rẻ mà hiệu quả vẫn cao. Thứ tự sắp xếp các lớp vật liệu lọc của lọc ngoài theo ngược chiều nước chảy là :
- Khay thứ nhất: Chất lọc hóa học ví dụ như Resin (giúp làm cho nước mềm) hay là than hoạt tính dùng để hút mầu (của gỗ) và mùi hay chất độc trong hồ. 2 loại vật liệu lọc này không bắt buộc phải có.
- Khay thứ 2: Bông lọc loại mịn. Dùng để lọc bụi hay cặn thải nhỏ li ti.
Bông lọc này thông thường mỗi tháng nên thay mới.
- Khay thứ 3: Bông lọc loại thô hoặc mút. Loại bông lọc này thường ít dùng, nhưng theo tôi thì nên có, vì chúng sẽ giúp ngăn chặn những chất cặn bã cỡ lớn, những rác thải cỡ lớn này có khi làm nghẹt máu lọc.
- Khay thứ 4: Vật liệu lọc sinh học. Phần này quan trọng nhất vì nó là nơi sinh sống của những con vi khuẩn có lợi (hay còn gọi là vi sinh).

Diện tích bề mặt của vật liệu lọc này càng nhiều càng tốt vì vi khuẩn có lợi (giúp hấp thu, phân hủy chất độc hai) sẽ sinh sống ở nơi đây. Vật liệu lọc sinh học được dùng phổ biến nhất là ceramic ring, bio ball hay là Nham thạch công nghiệp, sứ lọc. Và nó còn giúp cho nước chảy đều trong hộp lọc và cung cấp nước có oxygen cho vi khuẩn.